مبانی نظری و پیشینه تحقیق انگيزش پيشرفت تحصيلی

دارای تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی.
گارانتی بازگشت وجه دارد.
فرمت : doc
تعداد صفحات : 35

مبانی نظری و پیشینه تحقیق انگيزش پيشرفت تحصيلی

بخشی از متن :

سازه ي انگيزش پيشرفت تحصيلي در مدرسه به رفتارهايي كه به يادگيري پيشرفت مربوط است ، اطلاق مي شود (هوسن ، 1994)

رويكردهاي زيادي براي تعريف انگيزش پيشرفت تحصيلي وجود دارد ، بعضي از رويكردها به انگيزش هاي مربوط به موفقيت به طور عام مي­پردازند . يكي از آن­ها ، رويكرد هدف­ هاست. رويكرد هدف­ ها براساس انگيزش هاي سازگارانه و ناسازگارانه پديد آمده است (ايمز،1994).

تحقيقات در اين زمينه اين رويكرد نشان داده است ، كودكاني كه توانايي هاي يكساني دارند ، در برابر مشكلات آموزشي و يادگيري ، پاسخ­هاي متفاوتي مي­دهند ، بعضي از افراد با وجود توانايي­هاي سطح بالا با اين دشواري­ها به گونه­ي مواجه مي­شوند كه به نظر مي­رسد توانايي اندكي دارند و از اين كه تلاش­هايشان به موفقيت نمي­رسد ، نااميد مي­شوند ، گاهي در قالب الگوي درماندگي آموخته شده آن را تفسير مي­كنند كه ناسازگارانه است ، زيرا در مقابل رسيدن كودكان به اهداف ارزشمند و بالفعل كردن توانايي­هاي دروني آن­ها مانع ايجاد مي كند .در مقابل ، گروهي مشكلات را به گونه ي مي بينند كه مي توانند بر چالش هايي كه بر سر راه شان هست غلبه كنند ، از مشكلات ناراحت نمي شوند ، حتي در وجودشان احساس لذت از غلبه نمودن بر چالش پديد مي­آيد . آن­ها توجه خود را به تغيير دادن راهبردها با حداكثر تلاش متمركز مي كنند و سطوح حل مسئله خود را غني تر مي كنند . اين واكنش ها را پاسخ هايي با جهت گيري تسلط مي نامند (ايمز، 1994).

پژوهشگران انگيزش پيشرفت تحصيلي را مربوط به دو طبقه از اهداف مي دانند : اهداف عملكردي و اهداف يادگيري (دوئيك ،1998). دوئيك (1998) در نظريه هدف – محوري خود پيش بيني مي كند ، رفتار افراد با سوگيري­هاي متفاوت در دست­يابي به اهداف، به ادراك آنان از توانايي­هايشان بستگي خواهد داشت.

دوئيك (1998) اشاره مي­كند در اهداف عملكردي، هدف، عملكرد و كفايت است و دانش ­آموزان موفقيت­ها را به عنوان ملاك كفايت خويش مي دانند . در اهداف يادگيري ، هدف ، يادگيري و تسلط بر كفايت است. در اين حالت افراد به دنبال هدف هاي ديگري هستند و در جستجوي فعاليت جديد و افزايش كفايت خود تلاش مي كنند. به عبارت ديگر ، دانش آموزاني كه اهداف عملكردي را مد نظر دارند ، در ابتدا علاقه مند به اكتساب ارزشيابي هاي مثبت از تواناي هايشان هستند ، سعي مي كنند تا از موارد منفي اجتناب كنند ، اين افراد ترجيح مي دهند ارزشيابي مثبتي در يك تكليف آسان تر به دست آورندتا اين كه احتمال ارزشيابي منفي در تكليفي مهم تر و چالش انگيزتر را بپذيرند.

اما دانش ­آموزان داراي اهداف يادگيري، ابتدا متوجه كسب مهارت­هاي جديد يا گسترش دانش خود هستند، حتي اگر مستلزم داشتن خطاهايي در اين راه باشند ، لذا ضروري است كه با انجام پژوهش هايي علمي مهم ترين همبسته هاي انگيزش پيشرفت تحصيلي شناسايي و سهم نسبي هر يك از آن ها در تبيين انگيزش پيشرفت تحصيلي مشخص گردد.در دايره المعارف تعليم و تربيت ، هوسن و ديگران (1994) انگيزش پيشرفت تحصيلي را بيشتر به آن بعدي از انگيزش منحصر مي دانند كه انگيزش دروني دانش آموز ناميده مي شود . انگيزش دروني يك حالت روان شناختي است و هنگامي حاصل مي شود كه انسان خود را داراي كفايت لازم و خود كنترلي بداند . خودكنترلي به دو بخش تقسيم مي شود : فرصت كنترل يا فرصتي كه به دانش آموز داده مي شود تا براي امور تحصيلي خود تصميم بگيرد و توانايي كنترل يا احساس كفايتي كه دانش آموز در موقعيت بايد داشته باشد تا بتواند بر آن اساس اقدام كند.

2-1-2-پيشرفت

پيشرفت ،ميل به انجام دادن خوب كارها متناسب با معيار برتري است . اين نياز،افراد را براي جستجو كردن "موفقيت در رقابت با معيار برتري"با انگيزه مي كند.(مك كللند ،1953)

واكنش هيجاني افراد هنگامي كه با معيارهاي برتري مواجه مي شوند ،تفاوت دارد . افراد داراي نياز زياد به پيشرفت عموما با هيجان گرايشي (مانند اميد) و رفتار گرايشي پاسخ مي دهند ، در حالي كه افراد داراي نياز كم به پيشرفت (ترس زياد از شكست) عموما با هيجان اجتنابي (مثل اضطراب) و رفتار اجتنابي واكنش نشان مي دهند. (همان)

انگیزه پیشرفت عبارت است از نیروی انجام دادن خوب کارها نسبت به استانداردهای عالی. دیوید مک للند و جان اتکسنیون که ماهیت انگیزش پیشرفت را در چهل سال اخیر مطالعه کرده‌اند نیاز پیشرفت را اینگونه تعریف می‌کنند. جستجو کردن موفقیت در رقابت با استانداردهای عالی شخص با انگیزش پیشرفت نیرومند می‌خواهد در برخی از تکالیف چالش انگیز موفق شود.

بنابراين، افراد داراي نياز زياد به پيشرفت، تكاليف نسبتا دشوار را انتخاب مي كنند ، فورا به تكاليف پيشرفتي مي پردازند در تكاليف نسبتا دشوار تلاش بيشتري به خرج مي دهند و عملكرد بهتري دارند ، در صورت رو به رو شدن با مشكلات استقامت مي كنند و مسئوليت موفقيت ها و شكست ها را مي پذيرند.

طبق مدل پيشرفت كلاسيك اتكينسون ، گرايش در برابر اجتناب رفتاري حاصل ضرب نياز فرد به پيشرفت ، احتمال موفقيت ، و مشوق موفقيت (يعني ،Ts=Ms*Ps*Is) و ترس فرد از شكست ،احتمال شكست ،و مشوق اجتناتب از شكست است (يعني Taf=Maf*Pf*If). اين فرمول در موقعيت هايي مانند تكاليف نسبتا دشوار ، رقابت و كارفرمايي، رفتارهاي گرايشي در برابر اجتنابي را نسبتا خوب پيش بيني مي كند.(همان)

2-1-3-اهداف پيشرفت

سه نوع هدف پيشرفت وجود دارد : 1 – عملكردي – گرايشي 2 – عملكردي – اجتنابي 3 – تسلط

نياز به پيشرفت ، پذيرفتن هدف هاي عملكردي – گرايشي را پيش بيني مي كند ، ترس از شكست ، هدف هاي عملكردي – اجتنابي را پيش بيني مي كند و انتظارات شايستگي ، هدف هاي تسلط را پيش بيني مي كنند . هدف هاي تسلط و عملكردي – گرايشي عموما با پيشرفت و نتايج مثبت ارتباط دارند ، در حالي كه هدف هاي عملكردي – اجتنابي چنين نيستند.(ايمز،1984)

2-1-4-منشا نياز به پيشرفت

نیاز به پیشرفت عبارتست از: میل به انجام دادن خوب کارها در مقایسه با معیار برتری. این نیاز افراد را برای جستجو کردن «موفقیت در رقابت با معیار برتری» با انگیزه می کند (مک کللند، اتکینسون، کلارک و لوول) (1953) اما معیار برتری، اصطلاح گسترده ای است، به طوری که رقابت با تکلیف مثل حل کردن معما، نوشتن رساله ای متقاعد کننده، رقابت با خود مثل دویدن در مسابقه در بهترین زمان ممکن، بالا بردن معدل نمره ها، یا رقابت کردن با دیگران مثل بردن مسابقه و شاگرد اول کلاس شدن را شامل می شود. آن چه در تمام موقعیت های پیشرفتی مشترک است این است که شخص می داند عملکرد آتی او ارزشیابی معناداری از شایستگی فردی اوست. معیارهای برتری به این علت نیاز پیشرفت را برمی انگیزند که عرصه بسیار معناداری برای ارزیابی میزان شایستگی فرد تأمین می کنند (مارشال ریو ، ترجمه سید محمدی ۱۳۸۲).

مورای نیاز به پیشرفت را به عنوان تمایل به غلبه بر موانع و مشکلات، کسب قدرت و سعی در انجام کارهای مشکل تعریف می کند. (بک ،۱۹۸۳)

نياز به پيشرفت را مي توان در سه مقوله ي زير به اختصار توضيح داد :

1 – تاثيرات جامعه پذيري 2 – تاثيرات شناختي 3 – تاثيرات رشدي

تاثيرات جامعه پذيري: تلاش هاي پيشرفت نيرومند و انعطاف پذير ، تا اندازه ي از تاثيرات جامعه پذيري ناشي مي شوند ، در صورتي كه والدين موارد زير را تامين مي كنند ، فرزندان آن ها تلاش هاي پيشرفت نسبتا نيرومندي را به خرج مي دهند ، آموزش استقلال ( مثل اتكا به نفس ، خود مختاري) آرمان هاي عملكرد عالي ، معيارهاي برتري واقع بينانه خودپنداره ي توانايي عالي (مثل : اين كار براي تو خيلي آسان است) ارزش قايل شدن براي كارها ي مرتبط با پيشرفت ، معيارهاي روشن براي برتري ، محيط خانوادگي سرشار از تحريك (مثل كتاب هايي براي خواندن) تجربيات گسترده ي مانند مسافرت و فراهم كردن كتاب هاي كودكان كه مملو از داستان هاي تخيلي مرتبط با پيشرفت باشند. (آمس و آمس ،1984).

بخشی از پرورش تلاش های پیشرفت نیرومند و انعطاف پذیر به تأثیرات اجتماعی شدن مربوط می شود. دانش آموزان در صورتی تلاش های پیشرفت نسبتاً نیرومندی پرورش می دهند که والدینشان موارد زیر را تامین کنند: آموزش استقلال، خود مختاری، آرمان های عملکرد علمی، معیارهای واقع بینانه برتری (روزن و داندرید ۱۹۵۹)خود پنداره توانایی عالی مثل «این کار برای تو آسان است»، ارزش مثبت برای تکالیف پیشرفتی، معیارهای روشن برای برتری، محیط خانوادگی که سرشار از توانش تحریک است مثل کتاب هایی برای خواندن، تجربه گسترده مثل مسافرت و فراهم کردن کتاب های کودکان که سرشار از داستان های تخیلی پیشرفتی هستند. اما در نهایت این اقدام برای مشخص کردن شیوه های اجتماعی کردن کودکان دارای نیاز به پیشرفت زیاد فقط تا اندازه ای موفقیت آمیز بود، عمدتاً به خاطر این که یافته های طولی نشان دادند که تلاش های پیشرفت از کودکی تا بزرگسالی که به مقدار زیاد تغییر می کند و در بزرگسالی از یک دهه به دهه بعدی اصلاً قابل پیش بینی نیستند (جنکینز، ۱۹۸۷).

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی

- اميرافشاري، داریوش .(1380). بررسي رابطه پيشرفت تحصيلي با انگيزش پيشرفت و منبع کنترل در دانش آموزان شاهد سال سوم راهنمايي، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.

- باقري، ناصر ؛ شهرآراي، مهرناز و فرزاد، ولي اله.(1382). «وارسي‌هاي روان‌سنجي مقياس انگيزش تحصيلي در بين دانش‌آموزان دبيرستان­هاي تهران»، دانشور رفتار، ش 1 .

- باقري، ناصر .(1372). بررسي رابطه شيوه هاي فرزندپروري با انگيزش پيشرفت و رابطه متغير اخير با پيشرفت تحصيلي دانش آموزان پسر دوره راهنمايي اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه .

- تاجوند، ناهید .(1377). بررسي رابطه هوش، انگيزه پيشرفت، شيوه هاي فرزندپروري و مدت عضويت با عملکرد تحصيلي دانش آموزان پايه دوم و سوم راهنمايي عضو کتابخانه هاي کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان در شهر اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید چمران اهواز.

- جوانبخت، پرویز .(1384). رابطه بين سبک هاي فرزندپروري و انگيزش پيشرفت، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه .

- خوانساري، محمد .(1375). بررسي رابطه جو عاطفي خانواده با انگيزش پيشرفت دانش آموزان دختر سال اول دبيرستان هاي منطقه 3 شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد .

- خيري، شهلا .(1379). مقايسه انگيزش پيشرفت بين دانشجويان ورزشکار و غير ورزشکار دانشگاه هاي ايلام، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید چمران .

- دارابي، سمیه .(1380). رابطه جو خانواده، پايگاه اجتماعي، و مکان کنترل با انگيزش پيشرفت، پایان نامه کارشناسی ارشد.

- درتاج، فريبرز .(1383). بررسي تأثير شبيه سازي ذهني فرايند و برايندي در بهبود عملكرد تحصيلي دانشجويان ساخت و هنجاريابي آزمون عملكرد تحصيل، پايان نامه دكترا چاپ نشده، تهران: دانشگاه علامه طباطبايي، دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي

- زارع، صدیقه .(1373). بررسي رابطه بين انگيزه پيشرفت، جنسيت و عزت نفس، پایان نامه کارشناسی ارشد.

- سلیمانی نژاد، ناصر .(1381). رابطه سبک اسناد با پیشرفت تحصیلی در دختران و پسران سال سوم دبیرستان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی .دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی، دانشگاه تهران.

- شهنی ییلاق، منیجه؛ جلیل زاده، ناهید و مکتبی، غلامحسین .(1390). رابطه سبک های اسنادی با افسردگی و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر پایه ی پنجم ابتدایی شهر اهواز، مجله مطالعات روانشناسي تربيتي ، سال هفتم، شماره 12.

- فونتاين و همکاران .(2001). فرهنگ و انگيزش پيشرفت در ورزش: مطالعه کيفي بر روي دانش آموزان مغربي وفرانسوي.

- گشتاسبي، سهراب .(1375). رابطه بين عزت نفس، انگيزش و هوش با پيشرفت تحصيلي در بين دانش آموزاني که به دوره پيش دانشگاهي راه يافته اند و مقايسه آن با دانش آموزاني که به اين دوره راه نيافته اند در سال 1375-1374 در شهرستان شيراز، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شیراز

- کاسيدي .(2000). پيشينه اجتماعي، انگيزش پيشرفت، خوش بيني و سلامت، تهران ، انتشارات سپید .

- محمدي زاده، سهیلا .(1377). بررسي رابطه انگيزه پيشرفت با عملکرد دبيران دبيرستان هاي شهر بم، پایان نامه کارشناسی ارشد .

- مختاري، احمد .(1373). مقايسه ميزان پيشرفت تحصيلي دانش آموزان در دو نظام آموزشي جديد و قديم در شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شیراز .

منابع لاتین

- Petri ، H.L .(1996). Motivation : Theory research and application (fort edition). London : bookseller publishing company.

- McInerney DM، Sinclair KE .)1991(. Cross-cultural validation of the inventory of school motivation. Educational and Psychological Measurement; 51(1): 123-33.

- Zimmerman، B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.)، Self-efficacy in changing societies(pp.202-231). New York : Cambridge University Press.

- Jamshidi F.(1997). The factors related to academic motivation among students with control position in the center of higher education and cultural services، Zanjan Teacher Training. MSc [Thesis] Tehran: Shaheed Beheshti University.